Zeytinyağı hakkında şimdiye kadar pek çok şey duymuş olabilirsiniz. Neticede zeytinyağı son derece leziz ve kullanım alanı oldukça geniş bir mutfak malzemesidir. Kahvaltılardan salatalara, ara öğünlerden çay yanı atıştırmalıklarına, güzel akşam yemeği sofralarına her alanda zeytinyağı var. Zeytinyağı hakkında bilmeniz gereken her şey, size onun faydaları ve kullanım alanlarınıza dair pek çok ipucu vermeyi hedefler. Farklı birçok çeşidi olan zeytinyağının doğal ve organik olanını nasıl bulabilirsiniz? Uygun fiyata doğal zeytinyağı lezzetini nereden satın alabilirisiniz? Zeytinyağı satın alırken dikkat etmeniz gerekenler hakkında birçok şeye bu yazıdan ulaşabilirsiniz.
Zeytinyağının tarihçesine bakıldığında kökeninin Mezopotamya’ya uzandığı görülür. Zeytinyağının Antik dönemden günümüze yolculuğu, pek çok tarifle ve kullanım şekliyle dönüşüme uğramıştır. Zamanla farklı zeytinyağı üretim teknikleri meydana gelmiştir.
Anadolu’da ve Mezopotamya’daki üretimi 6.yüzyıla dayanan zeytinyağının Yunan ve Roma dönemlerinde önemli bir besin olduğu bilinir. Sadece bir besin kaynağı olmakla da sınırlı değildir. Roma ve Yunan kültüründe zeytinyağı ilaç ve kozmetik sanayiinde unutulmaz bir yeri vardır. Zeytinyağı, bu geniş kulanım alanı fark edildiğinde Orta Doğu ve Akdeniz için önemli bir ticaret ürünü haline gelmiştir.
Osmanlı Dönemi’nde de zeytinyağı ticareti önemli ekonomik bir güç konumuna ulaşmıştır. Zeytinyağının besin değeri fark edilerek kullanım alanları yaygınlaşmıştır. Günümüzde Akdeniz ülkeleri için vazgeçilmez bir gıda ve ticaret ürünü olarak kullanılmaya devam eder.
Zeytinyağının farklı türleri arasında sızma, natürel ve rafine olmak üzere üç ayrı çeşit ön plana çıkar. Sızma, natürel ve rafine zeytinyağı aralarındaki farklar şu şekildedir:
Sızma zeytinyağı üretilirken zeytinlerin ezilmesi mekanik şekilde gerçekleşir. İçeriğinin en saf haliyle çıkarılması sağlanır. Bu yöntemle üretilen zeytinyağı saf ve katkısızdır. İçerisine herhangi bir koruyucu ya da katkı maddesi konulmaz. Rafine edilmeden elde edilen zeytinyağını sofralarınızda afiyetle ve büyük bir keyifle tüketebilirsiniz.
Natürel zeytinyağı da sızma zeytinyağına benzer olarak üretilir. Üretim süreci ondan biraz daha farklıdır. Sızma zeytinyağına oranla daha hafiftir. İçeriğinde %2 daha fazla oleik asit barındırır. Asit derecesi düştükçe zeytinyağının kalitesi ve besleyiciliği artar.
Rafine zeytinyağı genellikle kimyasal ve mekanik işlemler bir arada kullanılarak elde edilir. Bu zeytinyağını kızartma için ve fritözde kullanabilirsiniz. Kalitesi sızma ve natürel zeytinyağlarına göre daha düşüktür. Daha uzun raf ömrüne sahiptir. Zeytinyağının ağır kokusu olmadan tüketmenize uygundur.
Bütün zeytinyağı çeşitleri içinde yağ asidi en düşük olan natürel birinci zeytinyağı daha kalitelidir. Tadı ve kokusu da doğallığını destekler. Salatalarda ve birçok yemekte gönül rahatlığıyla kullanabileceğiniz kaliteye sahiptir.
Zeytinyağı farklı üretim tekniklerinin yanında sıkım teknikleriyle de birbirinden ayrılır. Soğuk ve sıcak sıkın zeytinyağı üretimi şu aşamalardan oluşur:
Soğuk Sıkım Zeytinyağı: Zeytinlerin düşük sıcaklıklarda preslenmesi, mekanik şekilde sıkılması yoluyla elde edilen zeytinyağıdır. Zeytinler sonbaharda olgunlaşma döneminde toplanarak yaprak ve diğer yabancı maddelerden ayrıştırılır. Zeytin ezme ve öğütme makinelerinde parçalanır, zeytin hamuru elde edilir. Zeytinler 27 derecenin altında hidrolik presler ve santrifüj makineleri yardımıyla sıkılır. Zeytinyağı özel filtreleme yöntemleriyle temizlenerek depolanır ve bu halde mayalanmadan, değişime uğramadan tüketilmeye hazırdır.
Sıcak Sıkım Zeytinyağı: Yüksek ısıda gerçekleştirilen sıkım işlemidir. Bu yöntemle zeytinden daha fazla yağ elde edilmesi sağlanır. Elde edilen yağ, pişirme için tercih edilir. Soğuk sıkım zeytinyağına göre antioksidan ve besin değeri daha düşüktür. Daha hafif ve az yoğun bir tada sahiptir.
Kalp sağlığı ve zeytinyağı birbiriyle önemli bir ilişki içindedir. Kalp sağlığını korumak adına diğer katı yağlardan uzak durarak sağlıklı zeytinyağı tüketmeyi tercih edebilirsiniz. Düzenli ve aşırıya kaçmadan tükettiğiniz zeytinyağı sayesinde kan şekerinizi kontrol altına alabilirsiniz. Kan basıncınızı düzenleyebilirsiniz.
Hipertansiyon riskini azaltmak için hayvansal yağları daha az tüketerek zeytinyağı ağırlıklı beslenebilirsiniz. Antiinflamatuar özelliği sayesinde vücudunuzdaki iltihapları doğal yöntemlerle azaltabilirsiniz.
Omega-6 bakımından zengin olan zeytinyağı sayesinde LDL kolesterolü düşürmeye yardım eder. Yüksek antioksidan, E vitamini, polifenoller ve çeşitli antioksidanlar sayesinde bünyenizi güçlendirmeye katkı sağlar. Hücre yenilenmesini destekler. Kanseri önleyici bir katkısı bulunur.
Zeytinyağı almadan önce kalitesini nasıl anlayacağınızı merak ediyor olabilirsiniz. İşte zeytinyağının rengi, kokusu ve tadına dair ipuçları:
Gerçek zeytinyağının baskın bir kokusu olur. Zeytinyağı sahteyse kokladığınızda boyaya benzer bir koku alırsınız.
Gerçek zeytinyağı suyla karıştığında baloncuklar çıkararak su yüzeyine doğru çıkar, çıkmıyorsa sahtedir.
Zeytinyağını tuz ruhuyla aynı kap içine koyarsanız pembe bir renk alıyorsa sahtedir. Zeytinyağı sarı rengini koruyup tuz ruhundan ayrışıyorsa gerçektir.
Zeytinyağının tadına baktığınızda genzinizin yandığını hissediyorsanız zeytinyağınız gerçektir.
Gerçek zeytinyağı taze ve meyvemsi bir koku yayar. Kokusu eksi ve mayhoşumsu olursa zeytinyağınız sahtedir.
Gerçek zeytinyağı, yeşilimsi sarı renktedir.
Zeytinyağının kalitesi saklanma ortamından da belli olur. Işık geçirmeyen kavanozlarda ya da tenekelerde saklanan zeytinyağlarının kalitesi yüksek olur.
Satın almadan önce bütün bu detaylara dikkat ederseniz kalitesi yüksek, gerçek zeytinyağı tüketebilirsiniz.
Halk arasında zeytinyağı hakkında doğru bilinen yanlışlar oldukça fazladır. Bunlardan bir tanesi zeytinyağının birçok hastalığa iyi geldiğidir. Zeytinyağı doğru oranda tüketilirse sağlıklı bir yağdır. Çok sayıda da faydaya sahiptir. Yine de hiçbir hastalığı tek başına iyileştirecek mucize bir ilaç değildir.
Zeytinyağı kilo aldırır mı?
Hayır, aslında zeytinyağını doğru oranda tükettiğinizde yağ yakılmasına fayda sağlar. Aşırıya kaçtığınız takdirde yediğiniz her şeyden kilo alabilirsiniz.
Zeytinyağı cilt yağlanmasına yol açar mı?
Aslında her cilt farklı niteliklere sahiptir. Yağsız ve kuru ciltler için zeytinyağı güzel bir nemlendirici olabilir. Yağlı ciltler içinse daha fazla yağlanmaya sebep olup sivilceye yol açabilir. Bu tamamen cildinizi tanımanıza, beslenme düzeninizi buna göre ayarlamanıza ve cilt bakımınıza dikkat etmenize bağlıdır.
Tüm zeytinyağları aynı oranda faydalı mıdır?
Bütün zeytinyağları birbirinden farklıdır. Üretimde kullanılan zeytinlerin türü bu farklılığı doğuran temel sebeptir. Zeytinler de besleyicilik düzeyleri ve içerikleri bakımından farklılık gösterir. Dolayısıyla bütün zeytinyağları ayın oranda faydalı değildir.
Tüm zeytinyağları pişirme için uygun mudur?
Yemeklerde zeytinyağı kullanımı önerilse de zeytinyağları türlerine göre mutfaklarda farklı alanlarda kullanılır. Rafine ve ekstra sızma gibi yağlar pişirmede kullanılabilir. Ekstra sızma yağ, pişirme sırasında dikkat edilmezse çabuk yanabilir. Natürel ve natürel sızma yağlar ise pişirme için çok uygun değildir.
En iyi zeytinyağı hangisidir?
Kalite ve lezzet bakımından en iyi yağ çeşitleri natürel birinci ve natürel sızma yağlardır. Besin değerleri yüksektir. İçeriklerinde katkı maddesi yoktur.
Zeytinyağı sahip olduğu kaliteye göre belli bir fiyatı temsil eder. Üretim koşulları, zeytinin toplanması, depolanması gibi bütün süreçlerin maliyetleri zeytinyağı fiyatları konusunda belirleyicidir. Hem leziz hem de bütçenize uygun zeytinyağı fiyatları için şimdi Ağaçaltı zeytinyağı kategorisine göz atabilirsiniz.